Podhalańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk powstało w 1974 r. dla zintegrowania przedstawicieli nauki, kultury i sztuki, którzy pragnęli pracować dla dobra podhalańskiej ziemi. Statutowym celem Towarzystwa jest praca nad rozwojem i popularyzacją badań naukowych dotyczących w szczególności Podhala, Spisza, Orawy i Pienin, polegająca na:
- zbieraniu, zabezpieczaniu i porządkowaniu wszelkich materiałów mających znaczenie dla nauki o Podhalu, Spiszu, Orawie i Pieninach,
- Inicjowaniu, stymulowaniu i patronowaniu wszelkim pracom badawczym, twórczym i popularyzatorskim, mającym za przedmiot Podhale, Spisz, Orawę,
- Podejmowaniu własnych badań naukowych, twórczych i popularyzatorskich związanych z Podhalem, Spiszem, Orawą i Pieninami,
- Organizowaniu spotkań, posiedzeń, odczytów, wykładów, sympozjów naukowych i popularno–naukowych poświęconych problematyce Podhala, Spisza, Orawy i Pienin,
- Nawiązywaniu współpracy z innymi towarzystwami, ośrodkami i instytucjami naukowymi w płaszczyźnie problematyki interesującej Towarzystwo, działającymi w kraju i za granicą,
- Podejmowaniu i realizowaniu prac zleconych Towarzystwu do opracowania, a znajdujących się w zasięgu jego działalności,
- Publikowaniu prac przygotowanych bądź to przez własne zespoły robocze, bądź to pod patronatem Towarzystwa,
- Udzielaniu subwencji na badania naukowe, jak również ogłaszaniu konkursów na badania i opracowania w dziedzinach interesujących Towarzystwo,
- Przyznawaniu nagród za działalność naukową, popularno-naukową i twórczą,
- Występowaniu z wnioskami o przyznawanie nagród i odznaczeń państwowych,
- Urządzaniu, prowadzeniu i ewidencjonowaniu biblioteki, dokumentacji i bibliografii, poświęconych Podhalu, Spiszowi, Orawie i Pieninom,
- Wydawaniu własnego Rocznika Naukowego, Zeszytów Naukowych względnie innych naukowych lub popularno-naukowych periodyków.