Pomysł utworzenia obozu w Oświęcimiu zrodził się we Wrocławiu, w ówczesnym Urzędzie Wyższego Dowódcy SS i Policji Nadokręgu „Südost”. Wówczas to wystąpiono w propozycją, aby wobec przepełnionych więzień na Górnym Śląsku oraz Zagłębiu Dąbrowskim utworzyć nowy obóz. Wybór padł na Oświęcim, jako teren, który nadawał się do adaptacji na istniejącym tam obozie jenieckim Wermachtu. Po podpisaniu stosownej umowy i przekazaniu obiektu, rozpoczęto prace nad jego rozbudową.

Za datę uruchomienia obozu w Auschwitz uważa się dzień 14 czerwca 1940 roku. Tego dnia do KL Auschwitz z więzienia w Tarnowie dotarł pierwszy transport 728 polskich więźniów politycznych, skierowanych tu przez dowódcę policji bezpieczeństwa i służby bezpieczeństwa w Krakowie. Wśród nich byli żołnierze kampanii wrześniowej, którzy usiłowali przedrzeć się na Węgry, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także kilka osób pochodzenia żydowskiego. Pociąg składał się z wagonów osobowych drugiej klasy.

Na Podhalu Niemcy dokonali szeregu aresztowań już na początku maja 1940 roku. Dotknęły one inteligencję, legionistów, a także członków tworzącej się konspiracji. Aresztowanych umieszczono w zakopiańskim Palace a następnie wywieziono do więzienia w Tarnowie a stamtąd 14 VI 1940 r. do KL Auschwitz.

Wielu z nich było nauczycielami lub uczniami nowotarskiego gimnazjum. Ich biogramy będzie można przeczytać w książce Jacka Waksmundzkiego „Bohaterowie z nowotarskiego gimnazjum 1904-1945”.

Do pobrania: Wykaz nauczycieli i uczniów nowotarskiego gimnazjum, którzy zginęli w KL Auschwitz

Auschwitz - brama obozu. Fot. Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau