Opublikowano: 31 sierpień 2022

30 sierpnia 2017 r. w wieku 97 lat na wieczną wartę odszedł major Stanisław Mroszczak – żołnierz Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, uczestnik bitwy pod Tobrukiem. Był ostatnim żyjącym członkiem grupy nowotarżan, którzy w maju 1940 r. podjęli decyzję o wydostaniu się z okupowanej Polski na zachód i wstąpieniu do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Odznaczony został wieloma odznaczeniami, w tym Krzyżem Ofierskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, odznaką pamiątkową SBSK, otrzymał również 4 brytyjskie odznaczenia, które zostały mu odebrane podczas rewizji w 1955 r.: 1939-1945 Star, Africa Star, Defence Medal oraz War Medal 1939–1945. W 2009 r. wraz z innym żołnierzem Karpackiej Brygady – Janem Gryglakiem, uhonorowany został Medalem za Szczególne Zasługi dla Miasta Nowego Targu.

Pogrzeb odbył się 2 września w Kościele Św. Anny, spoczął na nowotarskim cmentarzu (kw. 118, grób nr 29) obok żony Stanisławy – sybiraczki. Kompanie honorową wystawiła 8. Baza Lotnictwa Transportowego.

Czytaj więcej...

Opublikowano: 29 sierpień 2022

Podhalańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Nowym Targu oraz Miejskie Centrum Kultury zaprasza 1 września (czwartek) o godz. 17.00 do Muzeum Drukarstwa, ul. Sobieskiego 4 na wyjątkowe spotkanie z pisarką Miriam Guensberg, autorką książki pt. „Bohater bez ojczyzny. Mój ojciec: Polak, Żyd i wyzwoliciel”. Wywiad poprowadzi dr Karolina Panz, tłumaczenie dr Krzysztof Trochimiuk. O oprawę muzyczną zadba zespół CorNatura w składzie Sylwia Basta Silvana i Samael Francisco Flores Rodriguez.  

Podhalańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk od szeregu lat zajmuje się nie tylko działalnością wydawniczą, ale również promocją ważnych wydarzeń i publikacji związanych z historią miasta i regionu. Dlatego też włączyło się w obchody 80.rocznicy eksterminacji nowotarskich Żydów i przy współpracy z Muzeum Drukarstwa zorganizowało spotkanie autorskie z niderlandzką pisarką Miriam Guensberg.

Okrutne okoliczności sprawiły, że jej ojciec Abraham Guensberg, urodzony w 1908 r. w Nowym Targu, znalazł się po zakończonej wojnie w Holandii. Tam został lekarzem, założył rodzinę, miał swoich przyjaciół. Był człowiekiem niezwykle kulturalnym, oczytanym, bez którego nie mogła obyć się żadna dyskusja. Interesował się literaturą i teatrem.

Lecz o osobistych dramatach, ale też o swoich zasługach wojennych czy otrzymanych odznaczeniach milczał. Podobnie jak o Holokauście, i samej wojnie. Najbliższa rodzina nie miała pojęcia, przez jaką traumę był zmuszony przechodzić, z tym żyć. I o czym tak naprawdę nigdy nie zapomniał.

W dorobku literackim Miriam Guensberg znajduje się kilka powieści o jej polsko-żydowskich korzeniach, z których najważniejszą, pełnych emocji, jest książka pt. Bohater bez ojczyzny. Mój ojciec: Polak, Żyd i wyzwoliciel.

Czytaj więcej...

Opublikowano: 02 sierpień 2022

Z okazji kolejnej rocznicy Powstania Warszawskiego, pragniemy udostępnić nigdzie wcześniej niepublikowane biogramy opracowane przez Arkadiusza Stefaniaka-Guzika przypominające sylwetki tych powstańców, którzy są pochowani  na nowotarskim cmentarzu:

Danuta Maciąga z domu Kochańska urodziła się 28 września 1927 r. w Warszawie, była córką Jana i Reginy Lipskiej. Pod pseudonimem „Ninka” brała udział w Powstaniu Warszawskim, służyła w rusznikarni przy ulicy Długiej 18/20 oraz w Brygadzie Dyspozycyjno-Zmotoryzowanej Narodowych Sił Zbrojnych „Koło”. Jej szlak bojowy wiódł przez Stare Miasto, kanały i Śródmieście. Wzięta do niewoli i osadzona w Stalagu IV – B Mühlberg/Elbe (numer jeniecki 107167). Po uwolnieniu w kwietniu 1945 r. zamieszkała w Nowym Targu. Awansowana na podporucznika w marcu 2001 r.. Odznaczona została Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Medalem Zwycięstwa i Wolności, Medalem 40 – lecia PRL, Krzyżem Zasługi oraz medalem Za Zasługi dla Ziemi Sądeckiej. Zmarła 18 kwietnia 2003 r. W 2008 r. pochowano obok niej jej męża, Stanisława, uczestnika kampanii wrześniowej w szeregach 1 Pułku Strzelców Podhalańskich.

Czytaj więcej...

Opublikowano: 19 lipiec 2022

Opublikowano: 07 lipiec 2022

Jakub Pajerski urodził się 5 lipca 1895 roku w Nowym Targu, był synem Bartłomieja Pajerskiego (Wikipedia błędnie podaje rodziców jako Piotra i Mariannę Rajską). W czasie I wojny światowej walczył w szeregach Legionów Polskich. Jako kapitan walczył w czasie wojny z bolszewikami w 5 pułku piechoty Legionów. W latach 1921–1923 był słuchaczem Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Intendentury w Warszawie, a po ukończeniu kursu rozpoczął służbę w Departamencie VII Intendentury Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. W 1936 r. został awansowany na stopień podpułkownika intendenta. W roku 1937 został wiceprezesem Towarzystwa Sportowego Wisła Kraków. W 1939 r. pełnił służbę w Szefostwie Intendentury Dowództwa Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VI E Dorsten. Zmarł w 1956 r. w Nowym Targu.

Za swoje wojenne czyny otrzymał Order Virtuti Militari, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918 – 1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości oraz dwukrotnie Odznaką honorową dla Oficerów i Szeregowych za Rany i Kontuzje.

Czytaj więcej...

Opublikowano: 01 lipiec 2022

SPRAWOZDANIE OPISOWE Z DZIAŁALNOŚCI PODHALAŃSKIEGO TOWARZYSTWA PRZYJACIÓŁ NAUK W NOWYM TARGU za rok 2021 na XXII Walne Zgromadzenie Członków PTPNu

Zarząd w składzie:

1. dr Maciej Hodorowicz – prezes
2. dr Barbara Zgama – wiceprezes ds. naukowych
3. mgr Lucyna Czubernat – sekretarz
4. mgr Jakub Swalarz – skarbnik

Głównymi kierunkami działań Towarzystwa w 2021 były:

• współpraca z lokalnymi samorządami, w tym z Urzędem Miasta w Nowym Targu oraz Starostwem Powiatowym w Nowym Targu, Podhalańską Państwową Uczelnię Zawodową w Nowym Targu, Uniwersytetem III Wieku, szkołami oraz organizacjami samorządowymi, Miejską Biblioteką Publiczną w Nowym Targu, Miejskim Centrum Kultury, Muzeum Podhalańskim
• współpraca ze środowiskiem mediów, regionalistów i lokalnymi badaczami przeszłości Podhala, Spisza i Orawy, którzy są autorami, bezcennych artykułów zamieszczonych w sztandarowym wydawnictwie Towarzystwa – Almanachu Nowotarskim, cieszącym się niezmiennym od lat wielkim zainteresowaniem,
• pozyskiwanie sponsorów, którzy pragnęli wspomóc działalność Towarzystwa,
• sponsorowanie konkursów związanych z Nowym Targiem
• organizowaniem spotkań autorskich
• organizowaniem wykładów dla studentów UTW 

Czytaj więcej...