Małgorzata Morajko i Jerzy Parzewski, autorzy książki pt. „Śladami gorczańskiej konspiracji” spotkali się w Muzeum Podhalańskim im. Czesława Pajerskiego ze swoimi czytelnikami na promocji tej ważnej dla historii naszego Miasta publikacji.
Materiał video został udostępniony dzięki uprzejmości Piotra Starmacha i NTVK w Nowym Targu
Kolejną osobą, którą chciałbym przybliżyć kontynuując cykl „weterani na nowotarskim cmentarzu” jest postać Konstantego Cholewasza. Konstanty Holevas, bo tak naprawdę się nazywał, urodził się 15 maja 1926 r. w Serwii w Grecji. Tam ukończył szkołę podstawową oraz uczył się w gimnazjum ogólnokształcącym, naukę przerwała mu jednak wojna. Po zajęciu Grecji przez wojska niemieckie w rodzinnym domu Konstantego w Serwii działał punkt kontaktowy, następnie w marcu 1943 r. został członkiem lokalnego oddziału partyzanckiego Greckiego Ludowego Wyzwoleńczego Wojska (ELAS). Był uczestnikiem kilku potyczek z Niemcami, został wielokrotnie ranny. W czasie Greckiej Wojny Domowej Konstanty brał udział w walkach w szeregach Greckiej Armii Demokratycznej. W roku 1949 został ranny i w czerwcu przetransportowano go do gdyńskiego szpitala. Tam przebywał jeszcze do 1950 r., i wtedy też podjął decyzję o pozostaniu w Polsce i przyjąć polskie obywatelstwo. W 1951 r. poznał swoją przyszłą żonę – Helenę Kowalczyk z Klikuszowej i w ten sposób Grek spod Olimpu związał swój los z nowotarską ziemią. Zmarł 3 grudnia 2006 r., pochowany został w kwaterze 91, grób nr 20. Odznaczony został odznaką „weterana walk o Niepodległość” oraz pośmiertnie uhonorowany Kombatanckim Krzyżem Zwycięstwa w lutym 2022 r.
Losy Konstantego zostaną szerzej opisane w tegorocznym numerze Almanachu Nowotarskiego
Arkadiusz Stefaniak - Guzik
Wierzenia i magia połączone z pogańskimi zwyczajami, od szeregu lat są przedmiotem badań naukowych z zakresu kulturoznawstwa, religioznawstwa, antropologii kulturowej i socjologii. Magia nieomal od początku istnienia człowieka zajmowała istotne miejsce zarówno w życiu jednostki, jak i całych zbiorowości. Przekonanie, że za pomocą odpowiednich zaklęć i towarzyszących im rytuałów można opanować zarówno siły natury, jak i moce nadprzyrodzone. Pozwalało wierzyć człowiekowi, iż jest w stanie kontrolować otaczający go świat. Taka postawa dodawała mu pewności siebie, likwidując uczucie bezsilności wobec tego, co „niepojęte".
80 lat temu, 14 lutego 1942 r. rozkazem Naczelnego Wodza generała broni Władysława Sikorskiego, Związek Walki Zbrojnej został przemianowany na Armię Krajową. Armia Krajowa była najliczniejszą i najlepiej zorganizowaną organizacją konspiracyjną działającą na terenie Polski oraz jedną z najliczniejszych w Europie. Komendantami AK byli kolejno gen. Stefan Rowecki „Grot”, gen. Tadeusz Komorowski „Bór” oraz gen. Leopold Okulicki ps. „Niedźwiadek”. Największą operacją AK była akcja „Burza” i zorganizowane w jej ramach powstanie warszawskie.
Kończąc serię wpisów na temat żołnierzy Zgrupowania „Żelbet” AK pochowanych na nowotarskim cmentarzu, przybliżone zostaną biografie Józefa Borowicza oraz Adama Jasińskiego.
Żegnamy Cię nasz Przyjacielu!
Zarząd Podhalańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i Redakcja Almanachu Nowotarskiego z wielkim smutkiem przyjęła wiadomość o odejściu Zbigniewa Krauzowicza. Miał jeszcze tyle planów. Mówi się, że nie ma ludzi niezastąpionych… ale chyba nie w tym przypadku. Był człowiekiem jedynym w swoim rodzaju. Bezinteresowny, życzliwy, pełen pasji, chętny do pomocy, nawet jeżeli czas mu nie pozwalał, zawsze był. Miał w sobie autentyczną dobroć i radość. Opanowany, uśmiechnięty, ufał Bogu i ludziom. Szczęśliwy, kiedy mógł pomóc. Bez jego udziału nie odbyła się żadna promocja Almanachu Nowotarskiego, Kwesta Nowotarska, czy wydarzenie organizowane przez Towarzystwo. Jeszcze podczas pobytu w szpitalu pytał z niepokojem, czy zostaną umieszczone jego zdjęcia w jubileuszowym numerze. Było to dla niego bardzo ważne, ponieważ wiedział, że dzięki nimi pozostanie w pamięci. Zbysiu, będzie nam Cię brakowało.
Podhalańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Nowym Targu,
ul. Rynek 11 (oficyna)
34-400 Nowy Targ
Biuro otwarte: wtorki i czwartki od 16:00 do 18:00
konto: 86 8791 0009 0000 0011 3696 0001
NIP 735-23-89-667
Polecamy kolejną publikację naukową wydaną pod auspicjami PTPN w Nowym Targu autorstwa historyka i archiwisty Barbary Słuszkiewicz pt. Dzieje Rynku w Nowym Targu. Zabudowa, mieszkańcy i użytkownicy (1719–1945). Książka Barbary Słuszkiewicz ukazała się w roku szczególnym dla Nowego Targu, w 670-rocznicę lokacji miasta. Prace nad książką trwały 9 lat, wydanie było poprzedzone 2,5-letnim cyklem 40 wykładów, poświęconych historii poszczególnych kamieniczek w Rynku. Publikacja liczy prawie 600 stron, zawiera ponad 150 fotografii, w tym wiele opublikowanych po raz pierwszy, 46 map, rycin i planów oraz 115 dawnych reklam i ogłoszeń.